طناب از مهم ترین و ضروری ترین تجهیزات سنگنوردی و کوهنوردی می باشد و در برنامه های کوهنوردی، سنگنوردی و در عملیات های نجات سلامتی و جان افراد به وسیله بستگی دارد. واژه طناب کوهنوردی و اهمیت آن در برنامه های صعود بارها شنیده ایم و از تجهیزاتی است که همواره کوهنورد باید همراه خود داشته باشد. حتی اگر قصد صعود فنی را ندارید همواره یک طناب انفرادی همراه خود داشته باشید زیرا در بسیاری مواقع گره گشا است.
این نکته را حتما در نظر داشته باشید که طناب هم مانند تمام تجهیزات کوهنوردی باید مورد تائید اتحادیه جهانی انجمن های کوهنوردی (UIAA) باشند، همچنین توصیه می شود از طناب هایی استفاده کنید که استاندارد اتحادیه ی اروپا (CE) را نیز دارند.
دسته بندی کلی طناب ها:
طنابها را بر اساس کاربرد و استفاده‌ای که از آنها می‌شود به دو دسته طنابهای دینامیک (قابل کشش) و استاتیک (غیر قابل کشش) تقسیم بندی می شود. همچنین دسته‌ای دیگر از طنابها که قطری کمتر از ۸ میلی‌متر را دارند، را طنابچه می نامیم.
طنابهای استاتیک:
طنابهای استاتیک یا ایستا، طناب‌هایی با حداقل کشسان و استحکام حداکثر هستند و در فعالیت‌هایی مانند غارنوردی، دره نوردی، نجات و فعالیت در ارتفاع استفاده می‌شوند. طنابهای استاتیک، بسیار کم کشیده می‌شوند و به طور معمول کمتر از ۵٪، کشش و کشسان دارند این در حالی است که، طنابهای پویا برای کشش تا ۴۰٪ طراحی شده است.
طنابهای استاتیک کاربردهای بسیار متنوعی دارند، به عنوان مثال در عملیات نجات آتش نشانی، غارنوردی، پایین آوردن کوهنورد آسیب دیده، بالا رفتن از طناب یا حمل بار زیاد، بسیار کارآمد هستند.
اگر به طناب استاتیک نیاز دارید می‌توانید با مراجعه به این صفحه در فروشگاه یاناکوه جهت سفارش این محصول اقدام نمایید.
اگرچه کوهنوردی همیشه با طناب دینامیک انجام می شود، زیرا سقوط روی طناب استاتیک خیلی سریع متوقف می شود و ممکن است منجر به آسیب جدی شود، اما از طنابهای استاتیک در کوهنوردی در چرخ دنده‌ها نیز استفاده می‌شود.
طنابهای دینامیک
طنابهای دینامیک به علت کشش و نیروی کشسانی زیاد در سنگنوردی کاربر فراوانی دارند و از جنس پلی آمید هستند و از بافت یکپارچه الیاف در طول طناب ساخته می‌شوند. اساس طراحی طنابهای دینامیک کشش است تا شدت ضربه یک کوهنورد در حال سقوط را جذب کنند.
طنابهای دینامیک از چندین بخش که شامل ۱- هسته ۲- پوسته ۳- نخ داخل هسته که برای حساب کردن سال ساخت طناب است، تشکیل می‌شوند.
اگر به طناب دینامیک نیاز دارید می‌توانید با مراجعه به این صفحه در فروشگاه یاناکوه جهت سفارش این محصول اقدام نمایید.
انواع طناب دینامیک:
- تک طناب
- نیم طناب (دوبل)
- زوج طناب (دوقلو)
طنابهای تک
استفاده از طنابهای تک بهترین و پرکاربردترین روش استفاده از طناب برای کوهنوردان است. اکثریت قریب به اتفاق کوهنوردان طناب های منفرد خریداری می کنند. قطر این طنابها معمولا ۹ میلی‌متر و بیشتر است و طراحی طناب به گونه ای است که به صورت تک رشته است، از این رو برای استفاده در مکان‌هایی که خطر ریزش سنگ و پارگی طناب وجود دارد مناسب نمی‌باشند.
طنابهای تک دارای قطرها و طول های مختلف هستند، که استفاده از آنها را برای طیف گسترده ای از رشته های کوهنوردی مناسب می کند و به طور کلی کار با آنها نسبت به سیستم های دو طناب آسان تر است. تعادل میان قطر و استحکام طنابی که انتخاب می‌کنید حائز اهمیت است، هرچه طناب شما ضخیم‌تر باشد، استحکام آن بیشتر است و سقوط های بیشتری را نیز تحمل می‌کند.
اما توجه به این نکته را فراموش نکنید که با افزایش قطر طناب، وزن آن نیز افزایش می‌یابد. افراد مبتدی برخلاف افراد باتجربه، استفاده از طنابهای ضخیم با ایمنی بالاتر را در مقابل طنابهای نازکتر و سبکتر ترجیح می دهند. پس اگر شما کم تجربه هستید، مسیر صعود جدیدی را انتخاب کرده‌اید که ریسک سقوط بالایی دارد و یا مسیر شما طولانی است باید از طنابهای ضخیم‌تر و سنگین‌تری نسبت به طنابهای تک استفاده کنید.
نیم طنابها
نیم‌طناب‌ها برای استفاده در کوهنوردی در مسیرهای صخره ای،یخ نوردی و صعودهای دشوار سنگنوردی بهترین هستند. هنگام بالا رفتن با نصف طناب، از دو طناب استفاده می کنید. همچنین، یک طناب را برای محافظت در سمت چپ و دیگری را برای محافظت در سمت راست، قرار می‌دهید. اگر این کار به درستی انجام شود، طناب ها موازی و مستقیم حرکت می کنند و در نتیجه باعث کاهش کشش طناب در مسیرهای سخت می شوند.
در صورت استفاده از نیم طنابها ایمنی شما به حداکثر می‌رسد و در مسیرهای صعب العبور و دشوار ریسک پارگی طناب در اثر ریزش سنگ به حداقل می‌رسد. اما با توجه به اینکه در نیم طنابها شما با دو طناب بالا می روید، در مقایسه با یک طناب به مهارت و تلاش بیشتری نیاز دارید. نصف طناب ها در هر انتهای خود یک علامت دایره ای دارند.
طناب های دوقلو
کاربرد طنابهای دوقلو در مسیرهای سنگنوردی نا‌شناخته و ناپایدار، یخ نوردی و مکان‌هایی با احتمال سقوط سنگ‌ها، یخ و لبه‌های تیز است. طناب های دوقلو نیز مانند نیم طنابها، دارای سیستم دو طنابی هستند، اما طناب های دوقلو کمی نازک تر از نیم طناب ها هستند که این ویژگی باعث ایجاد مزیت، سبکی و حجم کم این‌ها می شود.
اما طناب های دوقلو در مقایسه با تک طنابها به داشتن مهارت و تلاش بیشتری احتیاج دارند، زیرا شما با دو طناب بالا می روید. وزن ترکیبی دو طناب از یک طناب بیشتر است. طناب های دوقلو در هر انتهای خود یک نماد بی نهایت دایره ای دارند.
طنابچه‌ها
طنابچه‌ها دارای کاربردهای کمکی هستند و برای محافظت از کوهنوردان در هنگام صعود طراحی نشده‌اند و استحکام، توانایی و قطر آنها برای الزامات ایمنی و جذب انرژی کافی نیست.
اگر به طنابچه نیاز دارید می‌توانید با مراجعه به این صفحه در فروشگاه یاناکوه جهت سفارش این محصول اقدام نمایید.
ساختمان طناب:
- هسته
- روکش یا غلاف
هسته : بخش اصلی هر طناب است و به دلیل ساختار خود مسئول ویژگی کشش پذیری (Dynamism) طناب است. برای مثال در یک طناب ۱۱ میلی متری ، هسته از حدود ۵۵۰۰۰ نخ باریک و بلند از جنس پرلون تشکیل شده است. این ۵۵۰۰۰ نخ در دسته های جداگانه در کنار هم قرار گرفته و هسته را تشکیل داده اند. با یک محاسبه ی ساده معلوم می شود که در یک طناب ۱۱ م م با طول ۵۰ متر، ۲۷۵۰ کیلومتر نخ باریک به کار رفته است.
روکش یا غلاف: به دور هسته بافته شده است و آن را از خراش و دیگر عوامل خارجی محفوظ نگه می دارد. جنس این غلاف محافظ جنس پلی آمید ساخته است. روکش یک طناب از حدود ۳۰۰۰ نخ باریک تشکیل شده است. اگر روکش طناب آسیب ببیند، هسته که به رنگ سفید است پیدا می شود که این امر هشدار واضحی برای تعویض طناب است.
قطر و طول طناب کوهنوردی:
به طور کلی طناب نازک سبکتر و البته کم دوام تر است و طناب ضخیم تر در مقابل سایش و خردگی مقاوم تر است. توصیه ما این است اگر در منطقه ای نزدیک سنگنوردی یا کوهنوردی می کنید بهتر است از طناب ضخیم تر استفاده کنید، ولی اگر احتیاج به پیمایش بیشتر در مسیر هست طناب های نازکتر انتخاب بهتری خواهند بود.
قطر طناب:
- تک طناب با قطر زیر ۹.۴ میلی متر: این طناب در دسته طناب های بسیار سبک قرار دارند و برای صعودهای طولانی که وزن اهمیت دارد مناسب اند. توجه داشته باشید که این نوع طناب ها به سرعت در ابزار حمایت سر می خورند، پس باید در هنگام حمایت با آنها کاملا هشیار باشید.
- تک طناب با قطر ۹.۵ تا ۹.۹ میلی متر: این نوع طناب با این قطر مناسب برای هر کاری است زیرا هم به اندازه کافی سبک برای بیگ وال است و هم به اندازه کافی با دوام برای استفاده متناوب است.
- تک طناب با قطر بیش از ۱۰ میلی متر: بهترین طناب برای استفاده در باشگاه های سنگنوردی و صعودهای قرقره ای با دوام نسبی طولانی است.
- نیم طناب و دوقلو: قطر این دسته طناب های کوهنوردی، نیم طنابها حدود ۸ تا ۹ میلی متر و دو قلو ها حدود ۷تا ۸ میلی متر است.
- طناب استاتیک: قطر طناب استاتیک به طور معمول بین ۹ تا ۱۳ میلی متر است و اغلب بر اساس واحد اینچ قطرشان بیان می شود.
طول طناب:
هر چند یک طناب با طول ۵۰ تا ۶۰ متری معمولا اکثر نیازها را پاسخگو است اما اندازه طول طناب بستگی به رشته مورد استفاده دارد و استاندارد خاصی برای این مورد وجود ندارد و طول مسیر های صعود در مناطق و کشور های مختلف با هم فرق دارند و باید از قبل به اطلاعات مربوط به مسیر توجه کرد. البته در بازار ما تقریبا ۹۰ درصد طناب ها ۵۰ متری هستند با توجه به جدول زیر کافی به نظر می رسد.
نحوی نگهداری از طنابها
همه طنابها قبل از آن که به دست مصرف کنندگان برسند باید از سخت‌ترین آزمون‌های کنترل کیفی عبور کنند و در نهایت نیز بازرسی نهایی برای اطمینان از عدم وجود هرگونه نقصی را پشت سر گذارند. اما حتی اگر بهترین طناب ممکن را در دسترس داشته باشید اما از نحوه نگهداری و استفاده از آن آگاه نباشید، شاهد عملکرد مطلوبی نخواهید بود. در زیر به چند مورد از نکات نگهداری و استفاده از طنابها اشاره شده است که می تواند به شما کمک کند.
- طنابها را به طور منظم بازرسی کنید:
یکی از مهم‌ترین ابزارهای سنگنوردان،کوهنوردان، یخ‌نوردان،غارنوردان و دره‌نوردان طنابها هستند از این‌رو بررسی منظم و کامل طنابها برای آنها بسیار حائز اهمیت است. این نکته را فراموش نکنید که بعد از هر سقوط شدید با توجه به شدت سقوط، و بعد از هر بار استفاده با لبه های تیز، کرامپون، تبر یخ و سایر اشیا تیز، طنابتان را برررسی کنید.
- در نگهداری از طناب هشدارها را جدی بگیرید!
- هر چند وقت یکبار با دست خود طناب را لمس کنید و ناهمواری‌های سطح طناب را بررسی کنید.
- مشاهده‌ی هر نوع ناهمواری یا بی‌قاعدگی یک نوع هشدار است از این رو طناب را با دقت به صورت بصری بررسی کنید.
- این نکته را فراموش نکنید، اگر طناب مورد استفاده‌ی شما از نوع طنابهای کار در ارتفاع یا از نوع طنابهای نجات است باید هر ۱۲ ماه یکبار طناب توسط تولیدکننده، بازرسی شود و مستندات کتبا ثبت شود.
نحوه تمیز کردن طناب:
- هرچه طناب مورد استفاده‌ی شما تمیزتر باشد کارایی آن بهتر و کارکردن با آن راحت تر است. پس همیشه طناب خود را تمیز نگه دارید.
- اگر طناب شما کثیف شد می توانید با استفاده از ماشین لباسشویی در حالت مخصوص پشم، و یا در آب گرم با دمای ۳۰ درجه سانتی‌گراد با دست طناب را شست‌و‌شو دهید.
- این نکته را فراموش نکنید که خشک کردن طنابها مسئله‌ی بسیار مهمی است و ممکن است تا یه هفته به طول انجامد از این رو، طناب را بلافاصله بعد از شست‌و‌شو از ماشین لباسشویی خارج کنید و از حالت خشک کن ماشین‌لباس شویی برای خشک کردن آن به هیچ وجه استفاده نکنید، طنابها را به دور از تابش مستقیم آفتاب و منبع‌های حرارتی قرار دهید، بهترین مکان برای خشک شدن طنابها دمای اتاق و مکانی است که هوا در آن جریان داشته باشد.
- اگر طناب شما به مواد روغنی آلوده شد و نیاز به شست و شو پیدا کرد، فقط با آب سرد آن را بشویید و در مجاورت باد، در سایه و دور از حرارت مستقیم بگذارید تا کاملا خشک شود. اگر محلول شست و شوی اختصاصی طناب که کارخانه سازنده توصیه نموده است موجود بود، از آن استفاده نمایید.
- طناب را ضدعفونی کنید. طنابها را فقط با مواد مورد تایید فروشنده‌ای که طناب را از او خریداری کرده‌اید، ضدعفونی کنید.
- نگهداری طناب:
- در هنگام انبارداری طناب، طناب را برروی حلقه‌های مخصوص یا تسمه آویزان کنید.
- طنابها را باید در مکانی خشک و تاریک، به دور از تاثیرات بخارات شیمیایی و تماس مستقیم با مواد شوینده، شیمیایی و خورنده نگهداری کرد.
- به هیچ وجه طناب را در گاراژ، کارگاه یا مکان‌های کاری که امکان آسیب به طناب از طریق بخارات حاصل از باتری ماشین، رنگ و یا سایر مواد شیمیایی وجود دارد قرار ندهید.
- طناب ها را به مدت طولانی زیر نور مستقیم خورشید قرار ندهید، زیرا موجب تغییر رنگ، کاهش طول عمر و کاهش ویژگی کشش پذیری آن خواهد شد. هچنین طناب را در دمای بیش از 50 درجه سانتی گراد نیز قرار ندهید.
- طناب به نوعی نیز یکی از وسایل شخصی کوهنوردی است، پس طناب خود را به کسی قرض ندهید!
- از طناب خود به جز سنگنوردی و کوهنوردی برای کار دیگری حتی یکبار استفاده نکنید.
- یک دفترچه مخصوص طناب خود درست کنید و کارهایی که با آن انجام داده اید را در آن یادداشت کنید.
- هیچ وسیله ای روی طناب خود که باعث شود تحت فشار باشد قرار ندهید.
- با استفاده از محافظ طناب از به وجود آمدن سایش روی طناب جلوگیری کنید.
- طناب خود را از رطوبت و یخ زدگی در حین اجرای برنامه محافظت کنید.
- طناب های خود را در یک کیسه ی دربسته پارچه ای که هوا از منافذ آن عبور می کند قرار دهید و کیسه را در مکانی دور از گرد و خاک آویزان کنید.
- برای حمل طناب های خود در طول برنامه حتما کیف مخصوص حمل طناب تهیه کنید.
- طناب خود را در مکان هایی که احتمال آسیب رسیدن به آن توسط حشرات و جوندگان را وجود دارد، قرار ندهید.
- این نکته را حتما توجه کنید که هر طنابی طول عمر مفیدی دارد که نهایت این عمر ۵ تا ۶ سال است، پس اگر حتی از طناب خود استفاده نکرده اید نیز بعد از گذشت این مدت طناب قابل استفاده نیست و باید آن را دور بیندازید! قاعده کلی استفاده این است: ۳ تا ۴ سال حداکثر زمانی است که می توان از یک طناب استفاده کرد (در بعضی از برنامه ها و صعود ها )، ۲ سال برای استفاده منظم و هفتگی و ۱ سال برای استفاده بیش از یک روز در هفته.
روش جمع نمودن طناب:
برای جمع کردن اصولی طناب دو روش وجود دارد که با توجه به شکل زیر می توانید استفاده کنید:
- روش یک لا
- روش دو لا
منابع:
لینک: https://www.rei.com/learn/expert-advice/ropes.html
لینک: https://www.devilslakeclimbingguides.com/blog/history-of-climbing-ropes
لینک: https://www.lacrux.com/en/klettern/You-have-to-know-that-about-climbing-ropes/
لینک: https://www.mec.ca/en/explore/about-climbing-ropes
لینک: https://rockrun.com/blogs/the-flash-rock-run-blog/cleaning-climbing-ropes-how-to-guide
